Solat Sunat Isyraq

Soalan:

Saya inginkan penjelasan mengenai solat sunat Isyraq, bilakah waktunya, apakah kelebihannya dan berapakah rakaatnya?

Jawapan:

Ulamak tidak sekata mengenai solat sunat Isyraq. Kata Shaikh Daud Fatoni:

“Dan bersalah-salahan ulamak pada sunat Isyraq. Kata Shaikh Mazjad, lain daripada Dhuha, dan mengikutkan dia Shaikh Ibn Hajar pada ‘Tuhfah’. Dan waktunya mengiringi isyraq dan kemudian daripada waktu karahah. Kata Ramliy, ialah sunat Dhuha dan dinamakan dia pula sembahyang Awwabin.”

(Bughyah at-Tullab, juzuk 1, hal 170.)

Shaikh Ibn Hajar al-Haitami ditanya tentang solat Isyraq yang disebut oleh Imam al-Ghazali di dalam Ihya’nya. Maka beliau menjelaskan seperti berikut:

“Al-Ghazali berkata, dua rakaat Isyraq lain daripada Dhuha. Waktunya ialah ketika matahari naik sekadar rumhi (shaft/aci). Inilah solat yang disebut di dalam firman Allah Ta’al ( يُسَبِّحْنَ بِالْعَشِيِّ وَالإِشْرَاقِ ) bermaksud: “Dia bertasbih di waktu malam dan isyraq”. Maksud bertasbih ialah bersolat.

Kata Ibn Hajar, al-Ghazali menjadikan solat Isyraq itu lain daripada Dhuha perlukan penelitian. Terdapat di dalam ‘al-Mustadrak’, daripada Ibn Abbas r.a. solat itu dinamakan solat al-Awwabin yang merupakan solat Dhuha. Nabi s.a.w. bersabda ( لا يحافظ على صلاة الضحى إلا أواب ). Maksudnya: “Tidak menjaga solat Dhuha kecuali awwab (orang yang taat)”. Riwayat al-Hakim. Dia berkata, hadis ini sahih mengikut syarat Muslim.

Dengan ini, menurut Mazhab (asy-Syafi’ei), adalah tidak harus dilakukan dengan niat solat Isyraq kerana tidak ada satupun dalil mengenainya. Kemudian aku melihat di dalam ‘al-Jawahir’, diriwayatkan daripada sebahagian mereka bahawa solat Isyraq itu adalah solat Dhuah, ia selari dengan apa yang aku ketahui.”

(الْفَتَاوَى الْفِقْهِيَّة الْكُبْرَى )

Shaikh al-Jaml Sulaiman bin Umar berkata:

“Yang muktamad, bahawa solat Isyraq lain daripada solat Dhuha. Ia termasuk solat-solat yang tidak disunatkan berjamaah, iaitu dua rakaat selepas habis waktu karahah. Dan ia lain daripada solat Dhuha.”

(فُتُوحَات الْوَهَّاب بِتَوْضِيحِ شَرْح مَنْهَج الطلاب الْمَعْرُوف بِحَاشِيَةِ الْجَمْل )

Menurut Shaikh Bin Baz:

Solat Isyraq adalah solat Dhuha pada awal waktunya, bukan dua solat yang berlainan. (Majmuk Fatawa Bin Baz, 11/401)

Waktu solat Dhuha, bermula daripada terbit matahari dan meninggi sehingga hampir masuk waktu Zohor.

Anggaran yang dibuat oleh Shaikh Ibn Uthaimin ialah suku jam selepas syuruq sehingga hampir masuk waktu Zohor kira-kira 10 minit. (Asy-Syarh al-Mumatti’ 4/122)

Semua waktu itu adalah waktu untuk solat Dhuha.

Dan yang afdhal ialah solat ketika matahari telah panas terik kerana Nabi s.a.w. bersabda maksudnya: “Solat Awwabin ialah ketika anak-anak unta berasa kepanasan.” (Riwayat Muslim). Para ulamak mengganggarkan waktu ini ialah selepas berlalu ¼ hari atau di tengah-tengah antara terbit matahari dengan masuknya waktu solat Zohor.

Menurut Shaikh Soleh al-Fauzan, solat yang dilakukan selepas terbit matahari di kaki langit sehingga ia hampir-hampir tegak di dada langit, semua itu adalah solat Dhuha. Adapun solat Isyraq, ia merupakan solat yang disebut oleh orang awam. Sebenarnya ia solat Dhuha. Minimumnya 2 rakaat dan maksimumnya 8 dengan salam setiap dua rakaat. Nabi s.a.w. bersabda (maksudnya): “Solat (sunat) malam dan siang adalah dua, dua.” Dikeluarkan oleh Ahmad, Abu Daud, at-Tirmizi, an-Nasaei dan Ibn Majah dengan isnad yang sahih daripada Hadis Ibn Umar r.a.

Walaupun kebanyakan ulamak berpendapat maksimum solat Dhuha lapan rakaat berdasarkan Hadis riwayat al-Bukhari dan Muslim daripada Ummu Hani’ bahawa baginda melakukan solat dhuha di rumahnya ketika Fathu Makkah sebanyak lapan rakaat, terdapat segolongan ulamak yang mengatakan tiada had maksimum berdasarkan kata-kata Rasulullah s.a.w. kepada ‘Amru bin ‘Abasah r.a. bermaksud: “Apabila kamu telah solat fajar (subuh), maka berhentilah daripada solat sehingga matahari terbit sekadar rumh. Kemudian solatlah kerana sesungguhnya solat pada waktu itu dihadiri dan disaksi sehingga matahari berdiri tegak.” Dikeluarkan oleh Muslim. Dalam Hadis ini Nabi s.a.w. perintahkan ‘Amru bersolat tanpa dihadkan bilangan rakaatnya.